ایران

موسویان: اوباما به‌دنبال رفع موانع برجام قبل از ترک کاخ سفید است
صدور این مجوز بعد از صدور مجوزهای بویینگ و ایرباس، دو چراغ سبز مهم آمریکا به سایر کشورها برای توسعه روابط اقتصادی با ایران است که حاکی از تلاش دولت اوباما برای حل موانع اجرای برجام قبل از ترک کاخ سفید است. احتمال می دهم اوباما قبل از ترک کاخ سفید در ژانویه، اقدامات مثبت دیگری در جهت تسهیل اجرای بهینه برجام انجام دهد. این تصمیم مقامات عالی ایران بود که مذاکرات ایران و آمریکا محدود به یک موضوع هسته‌ای باشد. از این رو با حل یک موضوع هم نباید توقع داشت که همه موضوعات و اختلافات حل شود. برداشته شدن کل تحریم‌های اقتصادی آمریکا علیه ایران مستلزم مذاکراتی فراگیر در همه زمینه‌هاست که تهران با چنین مذاکراتی موافق نبوده و نیست. البته چنین مذاکراتی با فضای موجود در واشنگتن و تهران به نتیجه هم نمی‌رسد.

..................................................................

مذاکره‌کننده هسته‌ای پیشین ایران، دستورالعمل جدید وزارت خزانه‌داری آمریکا را تلاش دولت اوباما برای حل موانع اجرای برجام قبل از ترک کاخ سفید دانست.

حسین موسویان، دیپلمات پیشین کشورمان در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به دستورالعمل جدید وزارت خزانه‌داری آمریکا که بر اساس آن معاملات با ایران بر پایه‌ دلار تا زمانی‌که وارد نظام مالی آمریکا نشود، آزاد خواهند بود گفت: این اقدام آمریکا یک اقدام مهم در رفع موانع اجرای بهینه برجام است. دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا دو دستورالعمل مهم درباره ایران صادر کرد؛ نخست صدور مجوز برای استفاده محدود از چرخه دلار و دیگری حذف محدودیت همکاری با شرکت‌های ایرانی که صاحبان آن‌ها هنوز در فهرست‌ تحریمی آمریکا هستند .بدین ترتیب معاملات دلاری برای اشخاص غیرآمریکایی یا کشورهای خارجی با ایران ممکن شد.

او خاطرنشان کرد: در حقیقت این سومین اقدام وزارت خزانه‌داری آمریکا در جهت تسهیل روابط اقتصادی سایر کشورها با ایران است. این اعلامیه به شرکت‌های سایر کشورها اطمینان می‌دهد که می‌توانند با دلار آمریکا با ایران معامله کنند و نگران مجازات آمریکا به خاطر سایر تحریم‌های فراملی آمریکایی نباشند.

موسویان صدور این مجوز بعد از صدور مجوز به شرکت بویینگ و ایرباس را دو چراغ سبز مهم آمریکا به سایر کشورها برای توسعه روابط اقتصادی با ایران دانست که حاکی از تلاش دولت اوباما برای حل موانع اجرای برجام قبل از ترک کاخ سفید است.

این دیپلمات پیشین کشورمان در پاسخ به این پرسش که انتشار این دستورالعمل از نتایج کمیسیون برجام در سطح وزیران خارجه ایران و 1+5 در نیویورک است یا اقدامی از طرف آمریکا در روند معمول اقدامات وزارت خزانه‌داری این کشور؟ اظهار کرد: انتشار این دستورالعمل از نتایج ماه‌ها تلاش مذاکره‌کنندگان ایرانی است که با طرح آن در کمیسیون بین‌المللی برجام و حمایت اروپا، روسیه و چین از موضع ایران به نتیجه رسید. در عین حال بدون اراده سیاسی دولت اوباما هم ممکن نبود.

وی با اشاره به دیدگاه مقامات کشورمان مبنی بر نقض برجام از سوی آمریکا با بیان این‌که "در کمیسیون برجام تاکنون اعلامی مبنی بر نقض تعهد توسط آمریکا و هیچ یک از طرفین توافق مطرح نشده است" افزود: در ایران هم شورایی متشکل از مقامات عالی مسوول در چارچوب شورای عالی امنیت ملی وجود دارد که این شورا تاکنون مدعی نشده که آمریکا برجام را نقض کرده است.

موسویان ادامه داد: تفاوت حقوقی و قانونی مهم بین ادعای "نقض برجام" با "بدعهدی در اجرای برجام" وجود دارد. این‌که کنگره آمریکا مرتب لوایح ضد ایرانی ارائه می‌کند یک نمونه از شیطنت‌هایی است که ناقض روح برجام و مصداق "بدعهدی" است، اما نقض متن برجام نیست. هرگاه ایران مدعی نقض برجام توسط آمریکا شود، باید فورا مدارک و مستندات معتبرش را به کمیسیون مشترکی که در قالب برجام بین ایران و گروه 1+5 وجود دارد، ارائه دهد. در عین حال واقعیت این است که آمریکا در طول سه دهه تحریم‌های مستمری علیه ایران در مورد تروریسم و حقوق بشر و سلاح‌های کشتار جمعی داشته است. برجام فقط در مورد تحریم‌های هسته‌ای بعد از سال 1384 است، از این رو سایر تحریم‌های آمریکا پابرجاست. مشکلات فعلی هم دقیقا از همین جا ناشی می‌شود.

او خاطرنشان کرد: تحریم آمریکا در مورد دسترسی ایران به مراکز و موسسات و معاملات دلاری مربوط به تحریم‌های قبل از بحران هسته‌ای است و پابرجا بودن همان تحریم‌ها موجب شده تا بانک‌های بزرگ دنیا نگران باشند که در صورت گشایش روابط بانکی با ایران، مشمول مجازات‌های آمریکا به استناد تحریم‌های غیرهسته‌ای قبل از بحران هسته‌ای شوند. بنابراین هنوز شاهد اجرای بدون دردسر و تمام عیار برجام در مورد مسایل بانکی نیستیم، ضمن این‌که بعد از برجام گشایش‌های تعیین‌کننده، کلیدی و بسیار مهمی حاصل شد. سوییفت باز شده، صدها میلیون دلار ال سی گشایش اعتبار شده، معاملات بانکی با سایر ارزهای جهانی مجاز و ممکن شده و بسیاری از تحولات مهم بانکی و مالی دیگر که بعد از برجام تحقق یافته است را نیز شاهدیم.

مذاکره‌کننده هسته‌ای پیشین کشورمان در پاسخ به این پرسش که چقدر فکر می‌کنید تا قبل از انتخابات در ماه نوامبر مشکلات بر سر اجرای برجام در بخش مربوط به ایران رفع شود؟ گفت: احتمال دارد اوباما قبل از ترک کاخ سفید در ژانویه، اقدامات مثبت دیگری در جهت تسهیل اجرای بهینه برجام انجام دهد اما نباید فراموش کنیم که برجام در مورد رفع کل تحریم‌های 30 ساله آمریکا علیه ایران نیست و قطعا آن تحریم‌ها به قوت خود باقی خواهد ماند و مانعی برای عادی شدن کامل روابط اقتصادی ایران با جهان خواهد ماند.

وی تاکید کرد: این تصمیم مقامات عالی ایران بود که مذاکرات ایران و آمریکا محدود به یک موضوع هسته‌ای باشد. از این رو با حل یک موضوع هم نباید توقع داشت که همه موضوعات و اختلافات حل شود. برداشته شدن کل تحریم‌های اقتصادی آمریکا علیه ایران مستلزم مذاکراتی فراگیر در همه زمینه‌هاست که تهران با چنین مذاکراتی موافق نبوده و نیست. البته چنین مذاکراتی با فضای موجود در واشنگتن و تهران به نتیجه هم نمی‌رسد.

موسویان افزود: نباید توقع داشت مشکلاتی که به خاطر ده‌ سال تحریم‌های کشنده (تحریم‌های هسته‌ای) و همه جانبه علیه ایران به وجود آمد و نیز آثار فوق‌العاده گسترده و زیان‌بار آن، ظرف چندماه اجرای برجام مرتفع شود. الان نه ماه است که برجام عملیاتی شده است. اگر بتوان شرایط روابط اقتصادی خارجی ایران را بعد از دو سال اجرای برجام به شرایط قبل از 10 سال تحریم برگرداند، به نوبه خود کاری بس بزرگ خواهد بود.

.پیشینه خبر:
به گزارش ایسنا، طبق دستورالعمل جدید وزارت خزانه‌داری آمریکا، شرکت‌ها و موسسات خارجی آزادی بیش‌تری برای تجارت با ایران به دست خواهند آورد.

این تصمیم جدید که توسط دفتر کنترل دارایی‌های خارجی در وزارت خزانه‌داری آمریکا اتخاذ شده است، هم‌چنین موجب لغو محدودیت‌های معاملات خارجی با شرکت‌های ایرانی می‌شود که در کنترل افرادی هستند که هم‌چنان در فهرست تحریم‌های آمریکا قرار دارند.

دستورالعمل جدید وزارت خزانه‌داری می‌گوید که معاملات خارجی با نهادهایی که تمام یا بخشی از مالکیت آن‌ها در اختیار افراد حاضر در فهرست تحریم‌ها قرار دارد، لزوما شامل تحریم‌های آمریکا نمی‌شوند.

با وجود اجرای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در ماه ژانویه 2016 که موجب لغو تحریم‌های ایران در ازای محدودیت برنامه هسته‌ای این کشور شده است، واشنگتن هم‌چنان تحریم‌های خود را علیه افراد و شرکت‌های ایرانی خاصی حفظ کرده است.

تصمیم جدید وزارت خزانه‌داری آمریکا در پی افزایش شکایت‌های ایرانی در خصوص رفع نشدن تحریم‌ها پس از اجرای برجام و پایبند نبودن آمریکا به تعهداتش و در نتیجه ادامه نگرانی شرکت‌های خارجی برای تعامل با ایران اتخاذ شده است.

پنجمین کمیسیون مشترک برجام میان ایران و 1+5 به درخواست ایران در سطح وزیران خارجه دو طرف در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک برگزار شد. این نشست مهم‌ترین دستور کارش انتقاد و اعتراض ایران به اجرا نشدن صحیح و کامل تعهدات طرف مقابل به ویژه آمریکا در رابطه با رفع تحریم‌های مالی و بانکی بوده است.

ایران وتزکیه

	بررسی تطبیقی سیاست منطقه ای ایران و ترکیه در قبال تحولات خاورمیانه تکیه بر مبانی تئوریک؛ موضوع نشست گروه ترکیه شناسی
گروه مطالعاتی: ترکیه شناسی
نشست 7 دی گروه ترکیه شناسی پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه با عنوان «بررسی تطبیقی سیاست منطقه ای ایران و ترکیه در قبال تحولات خاورمیانه تکیه بر مبانی تئوریک» با حضور دکتر اسدالله اطهری مدیر گروه ترکیه شناسی، پژوهشگران ارشد و مهمان پژوهشکده و همچنین برخی کارشناسان مسائل خاورمیانه و اعضای گروه ترکیه شناسی برگزار شد.
نشست 7 دی گروه ترکیه شناسی پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه با عنوان «بررسی تطبیقی سیاست منطقه ای ایران و ترکیه در قبال تحولات خاورمیانه تکیه بر مبانی تئوریک» با حضور دکتر اسدالله اطهری مدیر گروه ترکیه شناسی، پژوهشگران ارشد و مهمان پژوهشکده و همچنین برخی کارشناسان مسائل خاورمیانه و اعضای گروه ترکیه شناسی برگزار شد. این جلسه که با مدیریت دکتر اطهری برگزار شد، حاضرین در جلسه به بحث و تبادل نظر در خصوص موضوع نشست پرداختند. ابتدا دکتر رحمت حاجی مینه پژوهشگر مهمان پژوهشکده اظهار داشت چارچوب نظری تحقیق یکی از شاخص های عمده پژوهش های علمی و آکادمیک است که انتخاب و گزینش تئوری مناسب کمک زیادی به پیشبرد کارهای آکادمیک خواهد کرد. هرچند، پدیده ها را می توان از منظر تئوری های مختلف  آزمود ولی  در انتخاب چارچوب نظری باید به قابلیت نظریه ها برای پرداختن به ابعاد مورد نظر توجه کرد تا بتوان به نتایج مطلوبی دست یافت. در حوزه روابط بین الملل با توجه به تغییرات و تحولات شکل گرفته در عرصه سیاست بین الملل، حوزه نظری نیز بر اساس پارادایم کوهنی دچار تحول شده است به گونه ای که ما شاهد ظهور، افول و سنتز تئوری ها در این حوزه هستیم. البته امروزه با توجه به ابعاد چندگانه پدیده های سیاسی بیشتر از رویکردی میان رشته ای کمک گرفته می شود.   این پژوهشگر مهمان در خصوص سیاست خارجی تطبیقی ایران و ترکیه در منطقه خاورمیانه نیز گفت؛ هرچند می توان آن را از منظر نظریه های عمده روابط بین الملل؛ لیبرالیسم، واقع گرایی و سازه انگاری تحلیل کرد ولی نکته مهم آنست که کدام نظریه، الگوهای رفتاری این دوکشور را در قبال تحولات عربی بهتر تبیین و آنالیز می کند. تحولات خاورمیانه که از سال 2011 در تونس تحت عنوان بهار عربی اغاز شد و هنوز هم منطقه شمال افریقا و خاورمیانه عربی متاثر از آنست، فضایی را برای بازیگران منطقه ای ازجمله ایران و ترکیه فراهم کرد تا با استفاده از خلاء ایجاد شده در نبود اقتدار داخلی کشورهای عربی، الگوهای نظام سیاسی مطلوب خود را ترویج دهند. سیاستی که می توان آن را در چارچوب هژمونی منطقه ای ارزیابی کرد، از این رو برای تبیین تطبیقی سیاست های ایران و ترکیه در قبال تحولات خاورمیانه باید از نظریه هایی بهره گرفت که بحث هژمونی منطقه ای را مد نظر قرار داده است. در این راستا از آنجا که در دستیابی به هژمونی منطقه ای در کشورهای مختلف تونس، مصر، لیبی، سوریه و ... بیشتر بر عناصر نرم ابزاری از جمله هنجارها، ارزش ها و هویت تاکید شده است باید چارچوب نظری را بکار گرفت که علاوه بر ابعاد سخت قدرت، ابعاد نرم آن را نیز شامل شود . از طرف دیگر به دلیل تفاوت در سیاست ها با توجه به تعدد کشورها بهتر است از نگاهی میان رشته ای بهره گرفت. دکتر حاجی مینه در ادامه با اشاره به پیچدگی سیاست در منطقه خاورمیانه گفت سیاست خارجی ایران و ترکیه نمی تواند تک علتی باشد از طرف دیگر نگاهی تطبیقی بین سیاست خارجی  دو کشور را می توان در چارچوب نظریه هایی بررسی کرد که  هم بحث هنجاری و هم واقعیات و ساختار منطقه ای را پوشش دهند. در این راستا شاید لازم باشد که بین دو گروه نظریه های جریان اصلی خرد گرا و نظریه های واکنشی پیوند برقرار کرد. البته نظریه سازه انگاری به نظر من بنا به اهمیتی که برای ارزش ها، هنجارها و هویت قایل است و همچنین رابطه بین ساختار و کارگزار را نیز به شیوه ای تعاملی نگاه می کند از قابلیت زیادی برای آنالیز کردن سیاست خارجی ایران و ترکیه در قبال تحولات خاورمیانه برخوردار است به گونه ای که هم بعد مادی و غیر مادی و هم سطح خرد و کلان را در روندی پویا و غیر ایستا مورد توجه قرار می دهد. در ادامه بحث، دکتر سید جواد صالحی پژوهشگر ارشد پژوهشکده افزود: به عقیده من این موضوع را نمی توان تنها در قالب یک تئوری مطرح کرد. چندی پیش مقاله ای ارائه کردم که در آن زمان چندین الگو مطرح بود، یکی بحث سکولاریسم بود به عنوان تجربه ای که از انقلاب مشروطیت ترکیه و ایران و مصر مطرح شده، منتهی با موج اسلامگرایی به نوعی به حاشیه رانده شده بود،دوم الگوی سلفی بود که عربستان داعیه دار آن است  سوم الگوی انقلاب اسلامی بود با یک ماهیت شیعی که با اندیشه اسلام سیاسی در سال 1979 مطرح شده بود و چهارم مدل حزب عدالت و توسعه بود که که در منطقه و نظام بین الملل و در نظرسنجی ها و افکار عمومی منطقه و جهان توانسته بود طرفدارانی را کسب کند. اگر بخواهيم  این موضوع را تنها به يك نظريه متصل کنيم مطمئنا جواب نخواهد داد مثلا اندیشه داوود اوغلو در بحث صفر کردن مشکلات با همسایگان ، محور آن بر روی هنجارها و ارزشها قرار دارد، منتهی این بحث ارزشها و هنجارها انتخاب طبیعی ترکیه نیست انتخاب یک نوع بازی است. اندیشه شکست خورده آتلانتیک گرایی که تحت فشار غرب و عملکرد نظامیها و کمالیستها با سرخوردگی مواجه شده بود، اما این اندیشه ترک گرایی و نوعثمانی گرایی و یا صفر کردن مشکلات اگر در یک محدوده زمانی مطرح می شود و یک بازخورد دارد که اخوان مراکش تا مصر و تونس از آن حمایت می کنند و یا سفرهای اردوغان به مصر را داریم و بدنه اجتماعی دنیای عرب بنا بر نظرسنجی ها در آن زمان بهترین مدل را ترکیه می دانست. به هر حال این بازی هنجاری را اگر از منظر ساختار گرایی ببینیم یک رشته  مولفه ها را در کنار خود دارد اما طبیعتا همین اندیشه هنجاری با یک سری واقعیت های ژئوپولتیک مواجه است که در حقیقت برای آن چالش است مثلا ترکیه یک کشور آتلانتیک گرا است ولی در حوزه عراق در مقابل امریکا بازی می کند،تلاش ها برای تضعیف نوری مالکی عملا ضد غرب است. اقداماتی که در مقابل ایران انجام می دهد یک دیدگاه ژئوپولتیک محور است، تقابلش در مقابل سوریه با کشورهای اروپایی و آمریکا عمدتا ژئوپولتیک محور است. آقای رامتین رضایی از اعضای گروه ترکیه شناسی در ادامه صحبت ها  در این زمینه گفت: به عقیده بنده درمسائل کشورهای حوزه خاورمیانه آن ها را نمی توان در چارچوب نظریه هایی که روابط بین الملل مطرح می کند قرار بدهیم، زیرا عمدتا غربی هستند. مثلا واقع گرایی مطرح شد که دولت  محوری اساس آن است اما در خاورمیانه اساسا پدیده ای به نام دولت - ملت در شکل غربی آن نداریم ، بر اساس نظریه لیبرالی اگر بخواهیم مطرح کنیم ما اصلا اقتصاد سرمایه داری درمنطقه نداریم، بحث سازه انگاری مطرح شد که در بحث سازه انگاری چیزی که بسیار مهم است بحث هنجارهای مشترک است ،یعنی این دولت های منسجم یکسری هنجارهایی تولید می کنند و یک سری مفاهیم را از این هنجارهای مشترک برساخته می نمایند مانند آشوب زدگی و هرج و مرج و نظام بین الملل، به نظرم در دولت های خاورمیانه هنجارهای مشترک وجود ندارد، اما در چارچوب نظریه های جهانی شدن ما شاید بهتر بتوانیم سیاست خارجی ایران و ترکیه را بررسی کنیم بازیگران اصلی در خاورمیانه و بازیگرانی که اکنون در بحران های  خاورمیانه نقش دارند بازیگرانی هستند که ما به آن ها بازیگران فروملی می گوئیم، نه دولت ها. مثلا آنچه در سوریه می گذرد یک جنگ هویتی بین یکسری بازیگران فرو ملی است. آقای محمد علی مهتدی پژوهشگر ارشد پژوهشکده نیز در زمینه شرایط کنونی در سوریه و موضع ایران و ترکیه گفت: به نظر من بحران کنونی در سوریه صد در صد خارجی است، اکنون بیشتر گروه ها و افرادی که در حال مبارزه با رژیم هستند خارجی هستند و شاید ده درصدشان از خود سوریه باشند. بشار اسد می تواند مدعی شود که با یک جنگ خارجی مواجه است چون به جای ارتش آزاد سوریه اکنون داعش(دولت اسلامی عراق- شام) که از القاعده هستند، جبهة النصره و جبهه اسلامی که عربستان تشکیل داده و شامل هفت گروه می باشند در حال مبارزه با رژیم اند و در این گروه ها که از القاعده هستند حتی اروپاییان هم وجود دارد مثلا 300 نفر انگلیسی هستند. بشار اسد می تواند بگوید دنیا که قصد مبارزه با تروریسم را دارد اکنون بجای برگزاری ژنو2 بیاید و در کنار ما با القاعده بجنگد. از نگاه ایران آنچه در سوریه رخ می دهد برنامه ریزی بوده از خارج برای حذف محور مقاومت، در واقع  می خواستند با سقوط رژیم سوریه حلقه اتصال این محور را قطع کنند،  ترکیه  هم بهار عربی را به این شکل می دید که باید اخوانی ها روی کار بیایند ، در مصر و تونس اخوانی ها روی کار آمدند در سوریه هم می خواستند همین شود  و حتی انتظار داشتند رژیم اسد طی دو یا سه ماه سرنگون شود که اکنون می بینیم نزدیک به سه سال است که اين جنگ ادامه دارد از این رو اکنون قطر و ترکیه سیاست های خود را تا حدودی عوض کرده اند فقط عربستان است که هزینه های بسیاری در این جنگ می کند و می گوید تا پایان این جنگ ادامه خواهد داد. آقای مهتدی در مورد تحولات اخیر در ترکیه وموج استعفاها و بازداشت ها به دليل فساد مالي گفت: این حوادث در ترکیه بسیار مهم هستند و به نقطه عطف تبدیل خواهند شد این ها محدود به چند پرونده فساد مالی و رشوه نیست بلكه ترکیه در برابر تغییرات بسیار عمیقی قرار گرفته که بر سیاست خارجی اش قطعا تاثیر خواهد گذاشت.  پس از طرح نظرات گوناگون از سوی حاضران در جلسه، دکتر اطهری با بیان آنکه موضوع مطرح شده در این جلسه احتیاج به بحث و بررسی بیشتری دارد و همانطور که ملاحظه شد هر یک از اساتید و دانشجویان از زاویه ای متفاوت به موضوع نگاه کردند از این رو جلسه دیگری نیز به این بحث اختصاص داده خواهد شد. در پایان این نشست با پرسش و پاسخ حاضرین پایان یافت.   گزارش: سحر تقی پور، دبیر گروه ترکیه شناسی – الهام السادات پاس، عضو گروه ترکیه شناسی پژوهشکده.   بازگشت         چاپ:
کلمات کلیدی: سیاست منطقه ای ایران, ترکیه, تحولات خاورمیانه, سید اسدالله اطهری, سید جواد صالحی, محمد علی مهتدی, رحمت حاجی مینه, سحر تقی پور, الهام السادات پاس
تاریخ انتشار: 1392/10/23                              چاپ:

روابطی نو بین ایران و اروپا

روابط ایران و اروپا، پس از برگزیت
سید حسین موسویان - سروایوال (Survival)
برجام عامل بهبود روند روابط ایران و اروپا همزمان شد. با رای مردم انگلیس برای خروج از اتحادیه اروپا (برگزیت). بعد از انقلاب اسلامی 1979 در ایران، روابط اروپا با ایران عمدتا در زمینه تجارت بوده است. اما برجام، تحولات منطقه و برگزیت شرایطی را بوجود آمورده که تعامل استراتژیک ایران و اروپا به موازات گفتگوهای سطح بالا با انگلیس را میسر میسازد. بعد ازوقوع انقلاب اسلامی در ایران، لندن و تهران روابط با ثباتی نداشته اند. سیاستهای استعماری انگلیس در مورد ایران در یک قرن گذشته موجب شده که ایرانیها سوء ظن زیادی به انگلیس داشته باشند، چیزی که اروپا و انگلیس را در دید ایرانیها متفاوت ساخته است. همه ایرانیها تبانی روس و انگلیس در تقسیم ایران در سال 1907 به حوزه نفوذ خود، روی کار آوردن رضا خان در 1925، مخالفت با ملی شدن صنعت نفت و کودتا علیه مصدق با همدستی سازمان سیا را بیاد دارند. چنین تاریخی موجب شده که هنوز خیلی ها معتقدند که انگلیس سیاستهای مداخله گرایانه گذشته را همچنان دنبال می کند.

چنین تصوری هم بخاطر این است که بعد از انقلاب، انگلیس از سیاستهای خصمانه آمریکا علیه ایران حمایت کرده ضمن اینکه خطاهای گذشته خود را هم نپذیرفته است.

زمانیکه به عنوان عضو تیم مذاکره کننده هسته ای راه حلی را باهمتایان سه کشور اروپایی گفتگو کردم، آلمان و فرانسه نظر مثبت داشتند اما جان ساورز نماینده انگلیس مخالفت کرد که دلیل آن پیروی از سیاستهای واشینگتن بود. بعدا جک استراو وزیر خارجه وقت انگلیس هم تصریح کرد که اگر مخالفت آمریکا نبود ما در 2005 با ایران به توافق رسیده بودیم.

اما مذاکرات سه کشور اروپایی با ایران حاکی از این بود که اروپا مایل است در خاورمیانه نقش مهمتری ایفاء کند.

در جریان بحران داخلی ایران بعد ازانتخابات دور دوم ریاست جمهوری احمدی نژاد در سال، نه نفر ازکادر سفارت انگلیس به اتهام مداخله در بحران سازی دستگیر شدند. در سال 2011 با فشار آمریکا و حمایت انگلیس بدترین تحریمها علیه ایران اعمال شد، مجلس ایران خواستار اخراج سفیر انگلیس شد و عده ای هم به سفارت انگلیس حمله کردند که نهایتا موجب قطع رابطه دوکشور شد.

درعین حال پیوستن اروپا به تحریمهای کشنده علیه ایران موجب شد که روابط اقتصادی این اتحادیه از 27 میلیارد یورو در 2011 به 6 میلیارد یورو در سال 2013 کاهش یابد.با انتخاب روحانی به سمت ریاست جمهوری ایران و تصمیم اوباما در تغییر سیاست آمریکا از "غنی سازی صفر" به "بمب صفر" ایران،توافق هسته ای تحت عنوان برجام بدست آمد.

در عین حال امکان روابط گسترده با اروپاهمزمان با تنش در روابط لندن-تهران میسر نخواهد بود. ضمن اینکه جدایی انگلیس از اتحادیه اروپا نیز موجب کاهش تاثیرگذاری انگلیس بر اتحادیه اروپا در پیروی از سیاستهای آمریکا نیز خواهد شد.به هرحال این یک واقعیت است که همچنان نوع روابط ایران و انگلیس بر روابط جهان غرب با ایران تاثیر گذار خواهد بود.

لذا گفتگوهای سطح بالای لندن-تهران برای رفع بی اعتمادیها، فرصتی ایجاد خواهد کرد تا انگلیس دغدغه ها و گلایه های ایرانیها را درک کرده و اشتباهات گذشته خودش را بپذیرند. در این صورت تعریف یک روابط جدید ممکن خواهد شد. همچنین با توجه به نفوذ قابل ملاحظه انگلیس در کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، ناچارا در مورد منطقه هم باید گفتگو شود زیرا که خیلی از مقامات ایران معتقدند که انگلیس در ایجاد شکاف در روابط همسایگان عرب با ایران نقش دارد.

انگلیس می تواند نقش مثبت برای تحقق سیستم همکاریهای منطقه ای بین ایران و همسایگان عرب در خلیج فارس ایفاء کند. چنین تحولی به ختم بحران های جاری منطقه از جمله تروریسم و آوارگان و امنیت صادرات انرژی از خلیج فارس کمک خواهد کرد. نهایتا گفتگوهای لندن-تهران با ید مستقل اماهمزمان با گفتگوهای ایران و اتحادیه اروپا برای احیاء روابط باشد.

روابطی نو بین ایران و اروپا

روابط ایران و اروپا بعد از انقلاب اسلامی در ایران تحت تاثیر تروریسم، حقوق بشر، تسلیحات کشتار جمعی و پروسه صلح خاورمیانه دچار تشنج بوده است. من در دوره ماموریت خود در آلمان و با حمایت تهران، سعی کردم با تشکیل گروه کاری مشترک برای رفع این اختلافات اقدام کنیم که هلموت کهل صدراعظم وقت آلمان موافقت کرد اما آمریکا رد کرد.

در عین حال نمی توان از نقش اساسی اروپا در حصول توافق هسته ای را نادیده گرفت. برجام فرصتی برای اتحادیه اروپا بوجود آورده که روابط با ایران را به طور سازنده ای متحول کند. منافع مشترک اروپا و ایران بحدی است که نه تنها درها را برای ارتقاء روابط اقتصادی بلکه برقراری "دیالوگ استراتژیک" درمورد مسایل حیاتی نیز گشوده است.

سوریه و عراق جولانگاه تاخت و تاز تروریست های تکفیری شده، کشورهایی همچون لیبی و مصر و بحرین با بحرانهای جدی مواجهند. میلیونها مهاجر به سمت اروپا بحرکت درآمده،پروسه صلح اعراب و اسراییل شکست خورده است. در واکنش به این بحرانها، اروپا نمیتواند فقط نظاره گر باشد.

ایران علیرغم همه مشکلات، کشوری قدرتمند، باثبات، با نفوذ و دارای ساختارهای لازم میباشد و در مقایسه با سایر کشورها دارای سیستم کثرت گرایانه است. ایران در خط مقدم مبارزه با داعش عمل میکند و در مسایل سوریه و عراق و افغانستان و یمن نفوذ دارد. ایران میتواند شریک مهمی برای اروپا در مسایل تروریسم، مهاجرین و اقتصاد بهم ریخته منطقه باشد.

اختلافات سنتی اروپا و ایران یا تغییر کرده و یا شانس بهتری برای تفاهم بوجود آمده است.امروز تهدید اول برای اروپا و ایران گروهکهای تروریستی مثل داعش و القاعده و جبهه النصره یا جبهه الشام میباشد. اختلاف اروپا و ایران در موضوع هسته ای حل شده و برجام مدلی برای همکاری طرفین در عاریسازی خاورمیانه از سلاحهای هسته ای و کشتار جمعی شده است.

زمینه های دیالوگ موثر در مورد موضوع حقوق بشر فراهم شده ضمن اینکه اروپا درک میکند حقوق بشر در ایران قابل مقایسه باکشورهای متحد عربش مثل عربستان هم نیست.

همکاریهای استراتژیک ایران و اروپا موجب بهبود امنیت منطقه و جهان خواهد شد. ایران و اروپا میتوانند در مورد مدیریت بحرانهای منطقه همچون سوریه و یمن و عراق و بحرین بر مبنای سه اصل: نظر اکثریت، مشارکت همه گروههای غیرتروریستی در قدرت و انتخابات آزاد همکاری جدیدی را آغاز کنند.

امنیت صدور انرژی برای اروپا حیاتی است. اروپا میتواند همکاری مشترکی با ایران و کشورهای عضو شورای همکاریهای خلیج فارس آغاز کند. حتی ایران میتواند در تامین گاز مورد نیاز کشورهای نیازمند حوزه خلیج فارس موثر باشد.

ایجاد یک سیستم همکاری جمعی در خلیج فارس ایده ای بود که مرحوم گنشر ویر خارجه آلمان در اوایل دهه نود مطرح کرد. این یک ایده اروپایی است که ایران آماده همکاری برای تحقق آن است.

محیط زیست از چالشهای بزرگ ایران و اروپا و منطقه است. این نیز یکی دیگر از زمینه های همکاری فرگیر ایران و اروپا میتواند باشد.

اجرای کامل و موثر برجام کلید موفقیت مسیر جدید روابط ایران و اروپاست. خاورمیانه در آستانه سقوط است. شکی نیست که همکاریهای استراتژیک اروپا و ایران قدم مهمی برای پیشگیری از این فاجعه است. سیاستهای استعماری گذشته قدرتهای غربی زمینه ساز بحرانهای جاری بوده و لذا باید دورانداختن چنین سیاستهایی واتخاذ استراتژی همکاری و مشارکت، منطقه و جهانی امن بوجود آورد.

جنبش‌ نورآلدین زنگی"

آرا نیوز گزارش میدهد که "جنبش‌ نورآلدین زنگی"، که یکی از گروههای مورد حمایت ترکیه در مداخله اخیر این کشور در منطقه جرابلس بود، رسما به ائتلاف ‌"ارتش‌ فتح" پیوسته است. ائتلاف "ارتش فتح" در برگیرنده چندین گروه اپوزیسیون اسد از جمله "جبهه النصره" - شاخه سوری "القاعده" - که اخیر نام خود را به "جبهه فتح شام" تغییر داده است، میباشد.

اعضای محترم پیوسته انجمن ایرانی مطالعات جهان

اعضای محترم پیوسته انجمن ایرانی مطالعات جهان

با سلام واحترام

 

به اطلاع می رساند مجمع عمومی عادی سالیانه انجمن در روز سه شنبه 11 خرداد 95 از ساعت 17 الی 19 در دانشکده مطالعات جهان تشکیل خواهد شد. بدین وسیله از جناب عالی برای شرکت در این جلسه دعوت به عمل می آید. (فایل دعوت نامه از اینجا قابل دانلود است.)

دستور جلسه

- سخنرانی رئیس انجمن (دکتر سعیدرضا عاملی)
- ارائه گزارش عملکرد سه ساله و نتیجه بازرسی (دکتر جواد شعرباف)
- ارائه گزارش مالی سه ساله (دکتر اسدالله اطهری)
- بررسی اسناد بلندمدت
- رای گیری و انتخاب هیات مدیره جدید

از کلیه اعضای محترمی که به هر علت قادر به شرکت در این جلسه نیستند خواهشمند است فرم وکالت نامه را دانلود و تکمیل کنند و به یک عضو پیوسته دیگر وکالت دهند تا از جانب ایشان در مجمع شرکت نمایند.

دانلود فرم وکالت نامه


 باتشکر